Không có gì bí mật khi một số thể loại game nhất định sẽ mang lại trải nghiệm tốt hơn tùy thuộc vào phương thức điều khiển bạn sử dụng, dù đó là thiết bị chuyên dụng, tay cầm chơi game thông thường, hay bộ đôi bàn phím và chuột (KBM) đã được kiểm chứng qua thời gian.
Hầu hết mọi tựa game có lẽ đều đã được thử nghiệm trên bàn phím ở một giai đoạn nào đó, và dù có thể nhà phát triển không giữ lại cơ chế điều khiển đó, sự di chuyển nhanh nhạy từ chuột và vô số lệnh đầu vào từ bàn phím vẫn luôn là một lợi thế lớn. Khi cân nhắc giữa bàn phím chuột vs tay cầm, nhiều game thủ sẽ thấy rằng KBM mang lại độ chính xác và tốc độ vượt trội, đặc biệt quan trọng trong nhiều thể loại game đòi hỏi phản xạ nhanh và quản lý phức tạp.
Ảnh ghép các tựa game PlayStation nổi tiếng có mặt trên Steam như Returnal, Final Fantasy VII Remake, Miles Morales
Khi còn nhỏ, tôi đã chơi rất nhiều Minecraft trên PC và cảm thấy trò chơi này thật tệ khi chơi trên console bằng tay cầm. Ngược lại, tôi chơi Portal 2 bằng tay cầm trước, sau đó cảm thấy như trút được gánh nặng khi chuyển sang KBM.
Dù chắc chắn phụ thuộc vào từng tựa game cụ thể, những thể loại game dưới đây thường không mang lại trải nghiệm tốt nhất với tay cầm, và được sắp xếp theo mức độ mà việc chơi bằng bàn phím và chuột có thể nâng cao trải nghiệm đó.
10. Game Giải Đố (Puzzle)
Cân Não Tìm Lời Giải
Nhân vật trong game Portal đang sử dụng súng portal gun trong một căn phòng thử nghiệm đầy thách thức
Thể loại game giải đố là một thuật ngữ cực kỳ rộng, bao gồm cả Portal lẫn Tetris, điều này có nghĩa là việc bạn sử dụng tay cầm hay bàn phím phụ thuộc khá nhiều vào từng trò chơi.
Tuy nhiên, tôi nghĩ rằng bàn phím thường ngang bằng, nếu không muốn nói là tốt hơn tay cầm đối với các game giải đố. Ví dụ, bạn sẽ thấy rất nhiều người chơi Tetris hoặc Puyo Puyo trên bàn phím, và bất kỳ game giải đố góc nhìn thứ nhất nào cũng vượt trội hơn hẳn khi dùng KBM.
Ngay cả khi đó, một vài game giải đố mà tôi cho là tốt hơn trên tay cầm đều phụ thuộc vào việc sử dụng cần analog, thứ mà chuột có thể thay thế trong phần lớn trường hợp với mức độ thành công tương đối. Chỉ có một tựa game giải đố tôi biết chắc chắn không nên chơi bằng bàn phím và chuột là Outer Wilds, một tựa game đáng kinh ngạc, nhưng nó đòi hỏi bạn phải sử dụng cả hai cần analog và cò analog để điều khiển chính xác, điều mà KBM khó lòng đáp ứng.
9. Game Âm Nhạc/Nhịp Điệu (Rhythm)
Chuẩn Xác Từng Nốt Nhạc
Giao diện game Friday Night Funkin' với các mũi tên nhịp điệu và nhân vật Boyfriend đang thi đấu
Mặc dù các game âm nhạc từng bị thống trị bởi những thiết bị nhựa chuyên dụng trong một thời gian dài, ngày nay, hầu hết các game nhịp điệu được tạo ra cho các phương thức điều khiển tiêu chuẩn và thường hoạt động tốt hơn trên bàn phím.
Ví dụ, OSU! gần như không thể chơi được trên tay cầm, và mặc dù việc sử dụng chuột có thể thua kém bảng vẽ đồ họa nếu bạn là một game thủ “try hard”, hầu hết mọi người sẽ ổn với KBM. Với sự ra đời của các trò chơi như Friday Night Funkin’ hay Fortnite Festival, vốn chỉ có phiên bản kỹ thuật số và tập trung nhiều hơn vào người chơi thông thường, những cây đàn guitar nhựa, bàn xoay DJ và bộ trống đã gần như biến mất.
Dù bạn có thể chơi những game đó bằng tay cầm, việc có một hàng phím tương ứng với hàng nốt nhạc trên màn hình giúp não bộ dễ dàng xử lý hơn, và việc nhấn các phím theo nhịp điệu cũng cảm thấy dễ dàng hơn theo cách đó.
8. Game Mô Phỏng (Simulation)
“Testingcheats True” Cho Cuộc Sống Ảo
Khung cảnh một thị trấn trong The Sims 3 với nhân vật Sim của người chơi được làm nổi bật ở phía dưới trung tâm. Có nhiều tòa nhà, công viên, đài phun nước, cây cầu bắc qua ao và rất nhiều con đường.
Các game mô phỏng như The Sims đã cố gắng rất nhiều lần để tạo ra một sơ đồ điều khiển tuyệt vời cho console, và ngoại trừ phiên bản Wii, chúng chưa bao giờ thành công và luôn cảm thấy chậm chạp, tệ hại so với bàn phím và chuột.
Tuy nhiên, giống như game giải đố, thể loại mô phỏng khá rộng. Nếu bạn xem qua các trò chơi được gắn thẻ “Simulator” trên Steam, bạn sẽ phải nhăn mặt khó hiểu khi lướt qua thư viện game hoàn toàn khác biệt của mình. Điều này có nghĩa là các game mô phỏng chuyên dụng theo bước chân của The Sims thường chơi rất tệ trên tay cầm, trong khi các game như Persona 5 hay Animal Crossing lại hoàn toàn ổn.
Dù vậy, những trò chơi đó cũng cho cảm giác khá ổn trên bàn phím, trong khi các game mô phỏng chuyên dụng hơn lại cảm thấy tệ hại trên bất kỳ thứ gì khác, vì vậy tôi nghĩ đây là một sự bổ sung hợp lý cho danh sách này.
7. Game Xây Dựng Bộ Bài (Deckbuilder)
Lá Bài Quyền Lực
Người chơi sử dụng lá bài Ouija trong game Balatro với giao diện đặc trưng của trò chơi thẻ bài
Nếu bạn đã từng chơi phiên bản console của bất kỳ trò chơi nào dựa trên thẻ bài, bạn sẽ thấy nó khá chậm chạp và có chút khó chịu, trong khi bàn phím và chuột giúp mọi thứ mượt mà và đưa bạn vào một guồng quay tốt.
Việc di chuyển các lá bài, chọn chúng, và đặc biệt là quản lý chúng trong bất kỳ game Deckbuilder nào cũng cảm thấy bị hạn chế, phải đi từng cái một với tốc độ cố định, trong khi sự chính xác của chuột làm cho trải nghiệm tốt hơn gấp trăm lần. Tôi đã thử chơi Slay the Spire và Balatro trên tay cầm vài lần, và mặc dù chúng có một vài phím tắt giúp điều hướng menu bớt rườm rà, vòng lặp gameplay chính vẫn khiến tôi cảm thấy như đang lội qua một cái hồ.
Thực sự, Microsoft là một nhà đổi mới khi tích hợp Solitaire vào Windows. Đó là một dấu hiệu cho thấy các trò chơi thẻ bài sẽ không bao giờ cho cảm giác đúng đắn trên bất kỳ nền tảng nào nếu không có phương thức điều khiển được tạo ra từ khoảng 50 năm trước.
6. Game Chiến Thuật (Strategy)
Xây “Pylon” Nhanh Hơn
Hình ảnh gameplay của StarCraft II với các đơn vị quân và công trình đặc trưng của phe Terran
Nếu bạn đã từng thử sức với các game chiến thuật đặt bạn vào vị trí quản lý hàng trăm thứ và tấn công bạn bằng vô số chỉ số và con số, bạn sẽ rất vui khi chơi chúng trên bàn phím và chuột.
Một số game chiến thuật có phần “chill” hơn, như Pikmin, và hoạt động tốt trên tay cầm, nhưng đại đa số đều khó khăn và chậm chạp nếu bạn không có sự điều khiển nhanh nhạy của chuột để điều hướng. Hầu hết các trò chơi này đều yêu cầu bạn liên tục chuyển sự chú ý đến vô số những thứ nhỏ nhặt trên khắp màn hình, và việc phải nhấn D-Pad hàng trăm lần để mở menu thật mệt mỏi và không cần thiết.
Bạn có thể nói điều này về hầu hết các trò chơi nặng về menu, nhưng tôi nghĩ rằng thể loại Chiến Thuật nói chung đã gói gọn rất nhiều lý do tại sao bàn phím và chuột lại vượt trội với các trò chơi được xây dựng xung quanh PC, nơi mà tay cầm chỉ cảm thấy gượng ép.
5. Game Sandbox (Thế Giới Mở Sáng Tạo)
Chế Tạo Trong Tâm Trí
Một khu rừng hoa anh đào tuyệt đẹp trong game Minecraft với những khối vuông đặc trưng
Bạn có thể đã chơi Minecraft, Stardew Valley, hoặc Terraria trên console và nghĩ rằng chúng điều khiển ổn, nhưng nếu bạn thử bất kỳ game Sandbox nào bằng bàn phím và chuột, một thế giới hoàn toàn mới sẽ mở ra.
Các trò chơi góc nhìn thứ nhất luôn gặp phải vấn đề tương tự, nơi cần analog sẽ luôn cảm thấy quá chậm hoặc quá nhanh, và nó càng trở nên khó chịu hơn với lượng lớn thao tác quản lý kho đồ và các nút bấm mà những trò chơi này sử dụng. Nếu bạn cố gắng chơi Terraria trên console sau khi đã quen với PC, nó sẽ cảm thấy tệ hại, không thể di chuyển khi mở kho đồ, vô số cách gán nút không trực quan, và việc khai thác mỏ thì đau khổ.
Tôi không thể nghĩ ra một game Sandbox nào hoạt động tốt hơn trên tay cầm so với trên bàn phím và chuột. Mọi tựa game tôi từng chơi đều cảm thấy tồi tệ khi phải vật lộn với cơ chế điều khiển không được thiết kế cho chúng.
4. Game “Treo Máy” (Idle)
Tiếp Tục “Click” Miệt Mài
Gameplay của Cookie Clicker trên Steam với chiếc bánh quy khổng lồ và các nâng cấp xung quanh
Bạn đã bao giờ khởi động Cookie Clicker và nghĩ, “Chà, trò này mà chơi trên tay cầm thì tuyệt!”? Dĩ nhiên là không, và với tư cách là một trong những kẻ kỳ quặc với 2400 giờ chơi Cookie Clicker, tôi có thể nói rằng các game Idle thực sự sinh ra để tồn tại trên PC.
Việc nhấp chuột liên tục rất phù hợp với chuột khi bạn có “thu nhập khả dụng”, nhưng nó lại khó xử trên tay cầm, buộc bạn phải bóp cò hoặc nhấn nút liên tục, hoặc xoay cần analog, và không có thao tác nào trong số đó mang lại cảm giác tốt. Về mặt vật lý, việc di chuột đến mọi nâng cấp và vật phẩm bạn muốn mua rồi quay lại nhấp chuột ngay lập tức sẽ tốt hơn. Mặc dù bạn có thể tái tạo trải nghiệm tương tự trên Steam Deck, điều đó cũng đúng với hầu hết các mục trong danh sách này.
Ngay cả khi đó, không có gì trên tay cầm mang lại cảm giác chân thực và thỏa mãn bằng, và vì lý do đó, bạn sẽ hiếm khi thấy các game Idle không thành công rực rỡ được chuyển lên console. Chúng tốt hơn khi nằm trên màn hình phụ của bạn.
3. Game Bắn Súng (Shooters)
“Xoay Compa” Dễ Dàng Hơn
Hình ảnh quảng cáo game Marvel Rivals thể hiện các nhân vật siêu anh hùng chiến đấu trong một trận đấu FPS
Có lẽ cuộc tranh luận kéo dài nhất giữa hai phương thức điều khiển chính là cái nào tốt hơn cho game bắn súng, với bàn phím và chuột mang lại khả năng ngắm bắn chính xác, nhanh chóng, còn tay cầm thì kém hơn nhiều và cần nhiều sự hỗ trợ hơn.
Các nhà phát triển game bắn súng đã thử mọi giải pháp để thu hẹp khoảng cách giữa hai phương thức, chủ yếu bằng cách cung cấp hỗ trợ ngắm (aim assist) cho tay cầm, cũng như các phương pháp thử nghiệm như gyro, flick stick và touchpad, những thứ mà một số người ghét.
Tuy nhiên, về phía bàn phím và chuột, bất kể trò chơi nào, nó vẫn là lựa chọn tối ưu, với tất cả các nút bạn có thể cần và chuột mang lại cảm giác tùy biến và tuyệt vời hơn bao giờ hết, ngay cả trong một trò chơi đa dạng hơn như Marvel Rivals. Điều này đã đến mức một số người sử dụng một nửa tay cầm để di chuyển và tay còn lại để ngắm bằng chuột, một dấu hiệu chắc chắn cho thấy thể loại này gần như bị KBM thống trị.
2. Game Nhập Vai Trực Tuyến Nhiều Người Chơi (MMO)
Cày Điểm Kỹ Năng Hiệu Quả
Một khu vực đông đúc người chơi trong game Old School RuneScape, thể hiện sự nhộn nhịp của một tựa game MMO
Xét về việc chồng chất vô số menu, ném vào mặt bạn hàng đống con số, quản lý kho đồ và chỉ số, tất cả trong khi bạn phải nhấp chuột lia lịa vào mọi thứ, các game MMO là vua, và có một lý do tại sao bạn hiếm khi thấy chúng trên console.
Chúng đòi hỏi thao tác nhấp chuột liên tục, đầy rẫy các yếu tố nhỏ trên màn hình, và tệ nhất là, việc cố gắng gõ “mua giáp trụ” mất nhiều thời gian hơn trên tay cầm. Ngay cả Steam Deck cũng không giúp ích được nhiều, vì các nút không mang lại cảm giác tuyệt vời như việc nhấp chuột đơn thuần. Bất kỳ thiết lập tay cầm nào cho MMO mà tôi từng thấy đều phải có một số chế độ chuyển đổi kỳ lạ để gán hết các nút, sau đó sử dụng cần analog để thay thế chuột, tất cả những điều này đều cảm thấy tự nhiên trên bàn phím và chuột.
Tôi đã vắt óc suy nghĩ để tìm một ngoại lệ duy nhất cho điều này, một MMO duy nhất thực sự cho cảm giác ổn và không quá phức tạp khi chơi trên tay cầm, và không một tựa game nào hiện lên trong đầu, vì vậy điều này khá rõ ràng.
1. Game Dựa Trên Văn Bản (Text-Based)
Lựa Chọn Hiển Nhiên
Màn hình chính của game Buddy Simulator 1984 với phong cách đồ họa pixel cổ điển
Tôi cảm thấy các game phiêu lưu dựa trên văn bản và bất kỳ thể loại nào khác liên quan đến việc gõ nhiều đều có mặt ở đây vì cùng một lý do: gõ trên bàn phím ảo bằng tay cầm thật tệ, còn gõ trên bàn phím vật lý là điều tôi đang làm ngay lúc này.
Ngay cả các trò chơi có tính năng chat văn bản cũng cho cảm giác khủng khiếp khi sử dụng trên tay cầm. Chết tiệt, việc phải nhập mật khẩu Wi-Fi cũng khó chịu trên tay cầm, và hơn bất cứ điều gì, đây là một lý do rất chính đáng để cắm bàn phím vào console.
Thể loại phiêu lưu dựa trên văn bản gần như chỉ toàn là viết lách, và nó được khai sinh nhờ chiếc “máy đánh chữ” tuyệt vời đi kèm với máy tính của bạn, nhưng nó gần như không tương thích với console nói chung. Đây là cả một thể loại game khá kén người chơi nhưng rất quan trọng, tất cả đều gần như chỉ tồn tại trên PC trừ khi bạn muốn sử dụng một thứ gì đó tương tự như tay cầm Gamecube của Phantasy Star Online 2.
Tóm lại, việc lựa chọn giữa bàn phím chuột và tay cầm phụ thuộc vào sở thích cá nhân và tựa game bạn chơi. Tuy nhiên, đối với những thể loại game được liệt kê ở trên, bàn phím và chuột rõ ràng mang lại lợi thế vượt trội về độ chính xác, tốc độ và khả năng tùy biến, giúp nâng tầm trải nghiệm chơi game của bạn.
Còn bạn thì sao? Bạn thích sử dụng bàn phím chuột hay tay cầm hơn cho những thể loại game này? Hãy chia sẻ kinh nghiệm và ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé!
