Không gì mệt mỏi hơn một ngày dài làm việc căng thẳng – có thể là đồng nghiệp phiền phức, hoặc quãng đường đi làm tắc nghẽn hơn thường lệ. Dù lý do là gì, cảm giác kiệt sức là không thể tránh khỏi.
Điều này khiến việc trở về nhà trở nên ngọt ngào hơn bao giờ hết, là thời điểm hoàn hảo để thư giãn và dành thời gian cho bản thân, dù bạn chọn làm gì. Tuy nhiên, với một số game thủ, điều đó có nghĩa là khởi động trò chơi của họ… và tiếp tục “đi làm” trong thế giới ảo. Phải chăng những người chơi này có chút “điên rồ”, hay có điều gì đó đặc biệt ở những tựa game mô phỏng công việc mà họ đang chơi – những trò chơi tái hiện một công việc khác, thậm chí là cả một cuộc sống? Vậy, điều gì khiến chúng ta muốn trở về nhà sau giờ làm hành chính (theo nghĩa đen hoặc nghĩa bóng) rồi ngay lập tức lao vào một “ca làm” 8 tiếng khác trong game? Sức hút này chắc chắn phải sâu sắc hơn bản thân công việc, bởi nó có thể gây nghiện đến không ngờ.
Điều Gì Khiến Công Việc Ảo Trở Nên Thú Vị?
Bạn Không Được Trả Lương, Vậy Phần Thưởng Là Gì?
Nhiều người có thể nghĩ rằng chẳng có thị trường nào cho những tựa game kiểu này – nhưng với sự nổi tiếng điên cuồng của Animal Crossing, rõ ràng là có. Animal Crossing là một ví dụ nổi tiếng (và cực kỳ “chill”) của thể loại phụ này, nhưng cũng có những trò chơi khác mà bạn không chỉ làm việc vặt mà thực sự đảm nhận một công việc đúng nghĩa (ví dụ như Powerwash Simulator).
Dễ dàng cho rằng chẳng có gì thu được từ việc làm một công việc ảo trong game, rằng bạn chỉ đang làm những việc lặt vặt và lao động vô ích. Tuy nhiên, game thủ (bao gồm cả tôi) sẽ ngay lập tức phản bác điều đó.
Người chơi đang tỉ mỉ dọn dẹp một ngôi nhà ngoại ô trong game Powerwash Simulator, một tựa game mô phỏng công việc thư giãn
Trước hết, suy cho cùng thì đây vẫn là game, nên việc hoàn thành một nhiệm vụ hầu như luôn mang lại cảm giác được đền đáp. Tuy nhiên, trong những trò chơi mà bạn phải bỏ chút công sức “tay chân” này, cảm giác đó còn hơn cả được đền đáp – nó là sự hưng phấn. Tôi đã trải nghiệm hiện tượng này lần đầu tiên với Animal Crossing: New Horizons, khi tuyệt vọng tìm kiếm chút niềm vui để thoát khỏi đại dịch COVID-19. Cuối cùng, nó đã trở thành liều thuốc xoa dịu sức khỏe tinh thần của tôi.
Khoảnh khắc đáng nhớ của người chơi và bạn bè trong Animal Crossing New Horizons, tựa game mô phỏng cuộc sống mang lại niềm vui
Bạn đang nỗ lực vì một điều gì đó, và đó là mục tiêu bạn muốn đạt được. Dù là xây một cây cầu trên hòn đảo của bạn hay tìm con bướm cuối cùng cho bộ sưu tập bảo tàng, luôn có điều gì đó hấp dẫn mà bạn đang hướng tới. Vì vậy, khi bạn đạt được mục tiêu đó, đó là một “cú hích” dopamine tức thì. Chỉ riêng sự hài lòng và cảm giác thành công cũng đủ gây nghiện cho những người hâm mộ thể loại game này. Về cơ bản, đó chính là hệ thống nhiệm vụ và phần thưởng cổ điển.
Và hơn thế nữa, người chơi còn nhận được nhiều hơn thế cho công sức họ bỏ ra. Đối với một số trò chơi (đặc biệt là các game giả lập làm việc), đó là những công việc đơn giản, có phần đơn điệu nhưng cuối cùng lại trở nên thư giãn. Thư giãn đến mức, nó trở thành một “thú vui tội lỗi” mà nhiều người yêu thích.
Có một cảm giác vô cùng quan trọng khác mà người chơi có thể khai thác trong những trò chơi này, đặc biệt nếu đó là thứ họ không có nhiều trong cuộc sống hiện tại: sự kiểm soát.
Không Chỉ Đơn Thuần Là Một “Ca Làm”
Đó Là Việc Giành Lại Quyền Kiểm Soát
Không thể phủ nhận rằng: thế giới này thật đáng sợ, đặc biệt là vào thời điểm hiện tại. Ngày càng nhiều người cảm thấy cuộc sống của họ vượt ra ngoài tầm kiểm soát và tuyệt vọng bám víu vào bất cứ điều gì họ có thể, bất kỳ hình thức thoát ly nào họ có thể tìm thấy. Trong những trò chơi này, đó chính xác là những gì họ nhận được.
Giao diện game Powerwash Simulator cho thấy một công việc dọn dẹp đang chờ người chơi chinh phục, mang lại cảm giác kiểm soát
Bạn không phải lúc nào cũng kiểm soát được kết quả của một ngày sẽ diễn ra như thế nào, nhưng bạn có thể kiểm soát những nút mình nhấn và những gì nhân vật của bạn làm. Bạn có thể kiểm soát kết quả của ngày ảo này, và đối với một số người, điều đó là đủ. Điều này đặc biệt nổi bật trong các trò chơi như The Sims, nơi bạn có thể kiểm soát mọi khía cạnh của cuộc sống nhỏ bé mà bạn tạo ra, cho đến cả sự bừa bộn trên bàn làm việc.
Đối với nhiều người chơi, cảm giác kiểm soát mang lại sự bình yên. Điều này càng được khuếch đại nếu người chơi đang vật lộn với các vấn đề sức khỏe tâm thần, khi họ không cảm thấy kiểm soát được bản thân theo một cách nào đó. Vì vậy, bằng cách cung cấp một trò chơi mang lại cho những người chơi này (chẳng hạn như chính tôi) quyền kiểm soát hoàn toàn, đó là một lý do nữa khiến những trò chơi này trở nên gần như gây nghiện.
Giao Tiếp Và Cộng Đồng Phát Triển Mạnh Mẽ
Công Việc Ảo Hữu Ích Theo Nhiều Cách
Việc một mình làm nhiều việc nặng nhọc có thể đầy thách thức – thậm chí là quá sức – vì vậy không có gì lạ khi thấy các trò chơi phát triển một cộng đồng nhỏ xung quanh chúng. Trong những cộng đồng lành mạnh này, người chơi giúp đỡ lẫn nhau, kết bạn mới và tạo ra những điều hoàn toàn mới mẻ. Con người khao khát kết nối cũng nhiều như khao khát kiểm soát hay sự quen thuộc, và việc muốn tạo mối liên kết qua một tình yêu chung là điều hoàn toàn tự nhiên.
Stardew Valley là một ví dụ tuyệt vời về điều này, nơi bạn thực sự làm việc như một nông dân trong suốt trò chơi, nhưng bạn có cả một ngôi làng hỗ trợ phía sau. Thêm vào đó, ngay cả những tương tác đơn giản này cũng luôn tuyệt vời cho kỹ năng giao tiếp.
Tất nhiên, người chơi cũng có thể học được rất nhiều điều từ game – dù cố ý hay không – từ những kiến thức vụn vặt đơn giản đến cải thiện giao tiếp, kỹ năng tư duy phản biện/giải quyết vấn đề và thậm chí là những kỹ năng có thể ứng dụng trong công việc thực tế. Tôi là một giáo viên trung học vào ban ngày, và tôi đã tận mắt chứng kiến cách các trò chơi chiến thuật giúp củng cố kỹ năng giải quyết vấn đề của học sinh. Thật đáng chú ý và đầy cảm hứng khi thấy một chiếc tay cầm chơi game đơn giản có thể đóng góp nhiều như thế nào cho một bộ óc non trẻ. Football Manager là một ví dụ điển hình về khía cạnh việc làm, khi một huấn luyện viên Ligue 1 đã có một khởi đầu thuận lợi trong sự nghiệp của mình nhờ trò chơi này.
Tất cả những điều này để nói rằng, chúng ta chơi những trò chơi có cảm giác như đi làm không chỉ vì chúng vui, mà còn vì vô số cảm xúc bổ ích mà chúng ta cảm nhận được khi chơi. Chúng ta khao khát một cuộc sống mà mình có thể kiểm soát, một cuộc sống mà công việc chúng ta làm cuối cùng cũng có ý nghĩa – và trong những trò chơi này, đó chính xác là những gì chúng ta nhận được.
Còn bạn, tựa game mô phỏng công việc nào đã “đánh cắp” thời gian của bạn và mang lại những trải nghiệm khó quên? Hãy chia sẻ cảm nhận cũng như những tựa game yêu thích của mình ở phần bình luận bên dưới để cùng “taigamemoi.com” khám phá thêm nhiều điều thú vị từ thế giới game nhé!
